تهیه و تنظیم: سید محسن موسوی، میثم هاشمخانی (روزنامه دنیای اقتصاد)
همزمان با گسترش بازارهای مالی اسلامی، طیف وسیعی از ابزارهای مالی منطبق با قوانین و مقررات اسلامی نیز طراحی شد که یکی از رایجترین آنها، صکوک (Sukuk) نام دارد.
اوراق صکوک میتواند به عنوان روش تامین مالی مناسبی برای نهادهای دولتی و نیز شرکتهای خصوصی مورد استفاده قرار گیرد. متاسفانه بهرغم گسترش سریع استفاده از انواع صکوک در کشورهای اسلامی، این ابزار مالی تا به امروز در ایران مورد استفاده قرار نگرفته است. مقاله پیش رو میکوشد تا با ارائه کلیاتی در مورد انواع صکوک، در راستای افزایش آشنایی مخاطبان ایرانی با این ابزار مالی گام بردارد.
مقدمه
صکوک، نوعی از اوراق بهادار اسلامی است و ابزاری مناسب به عنوان جایگزین اوراق
قرضه محسوب میشود. این اوراق با درگیر کردن یک دارایی مشخص فیزیکی و به میان
آوردن قراردادهایی مانند اجاره و مضاربه منطبق با قانون بانکداری بدون ربا است.
صکوک جمع کلمه عربی صک میباشد که آن هم معرب واژه چک در زبان فارسی است. در عرف
زبان عربی این واژه، حواله، انواع سفته، سند و هر آنچه را که تعهد یا اقراری از آن
برداشت شود در بر میگیرد. واژههای صکالوکاله به معنای وکالتنامه و صکالکفاله
به معنای کفالتنامه نیز در زبان عربی رواج یافته است. تعریف «سازمان حسابداری و
حسابرسی نهادهای مالی اسلامی» (AAOIFI) از صکوک عبارت است از:
«گواهیهایی با ارزش اسمی یکسان که پس از اتمام عملیات پذیرهنویسی، بیانگر پرداخت
مبلغ اسمی مندرج در آن توسط خریدار به ناشر است و دارنده آن مالک یک یا مجموعهای
از داراییها، منافع حاصل از دارایی و یا ذینفع یک پروژه یا یک فعالیت سرمایهگذاری
خاص میشود.»
بخش اول : رویکرد نوین اسلامی در تامین مالی
بخش دوم : بررسی وضعیت صکوک در کشورهای جهان